پردازش تحلیلی بازتاب خیزش‌های انقلابی الجزایر و عراق در اشعار محمد العید آل خلیفه و معروف الرصافی

چکیده
جهاد و مقاومت تبلور روح ايمان و آزادگي است که در دو قرن گذشته با ظهور پديدۀ شوم استعمار، مفهوم آرماني به خود گرفته است. اين مبارزۀ مقدّس دست­مايه‌ي هنرنمايي شاعراني است که نغمه‌سرايي‌شان، شهادت­نامۀ پيکرهاي خونين ملّت‌هاست. الجزاير و عراق از جمله‌ کشورهايي هستند که آرزوهاي ملتشان در دوره‌اي از تاريخ با دست‌هاي پليد استعمار به يغما رفته است. تاريخ معاصر شاهد صفحه‌اي تاريک و دردناک از ستم‌هاي استعمار فرانسه در الجزاير و انگليس در عراق است که نمودِ واقعي آن در سروده‌هاي پر احساس و واقع‌گرايانۀ شاعراني چون محّمد العيد و معروف الرّصافي قابل مشاهده است. شاعران هم­عصري که از نزديک شاهد بيداد استعمارگران در کشور خويش بوده و همانند ملّت خود، بيداد اشغال‌گران را از نزديک لمس و درک کرده‌اند. در جستار حاضر اشعار سياسي دو شاعر به روش توصيفي- تحليلي و به‌صورت تطبیقی بررسي شده که حاوي نتايج مذکور است: دو شاعر با سبکي کلاسيک در اشعار خود از دايرۀ فرديت خارج و به زبان گوياي مردم خود مبدل مي‌گردند؛ هر دو شاعر از سنت‌هاي عربي و ديني بهره‌ مي‌برند. گرچه اشعار رصافي بيشتر جنبۀ مذهبي و شعر محمد العيد بيشتر بر مدار ملّي‌گرايي مي‌چرخد، هر دو داراي زبان شعري ساده و به دور از تکلف و تصنع هستند و العيد از تشبيهات بيشتري نسبت به رصافي استفاده مي‌کند و زبانش تندتر و گزنده‌تر از اوست. معاني شعر هر دو روشن و از عبارات روان و الفاظ آسان تشکيل شده است. قصائد سياسي دو شاعر، آيينۀ تمام نماي دردها، پيكار، پايداري و جان­فشاني مردمان مبارز دو سرزمين است. پيوند ناگسستني نام دو شاعر با حوادث سياسي تاريخ معاصر الجزاير و عراق، به‌گونه‌اي است که بيانگر سير تحوّلات سياسي
دو کشور در زمان اشغالگري بوده و نشانگر ابعاد مبارزاتي و التزام اجتماعي و سياسي دو شاعر است
واژگان کلیدی
التزام سياسي، انقلاب عراق محمّد العيد، معروف الرصافي و الجزاير.