نقد و بررسی ترجمة فارسی رمان «قلب‌اللیل» با عنوان «دل شب» بر اساس الگوی گارسس

چکیده
الگوها و مدل‌های متفاوتی که از سوی نظریه‌پردازان ترجمه ارائه شده‌است، به عنوان معیاری مناسب و با کارکرد دقیق‌تری برای سنجش ترجمه‌ها به‌کار می‌رود. میزان مقبولیت ترجمة یک اثر ادبی زمانی مشخص می‌شود که طبق این الگوها نقد و بررسی گردد تا جوانب مثبت و منفی ترجمه آشکار شود؛ چراکه جوانب و ویژگی‌های مثبت و منفی ترجمه، به میزان کیفی متن ترجمه‌شده دلالت دارد. در این جستار برآنیم تا بر اساس الگوی پیشنهادی گارسس، ترجمة سه بخش از رمان «قلب‌اللیل» نجیب محفوظ را با عنوان «دل‌شب» از کاظم آل‌یاسین، با در نظر گرفتن متن اصلی رمان بررسی نماییم. مدل گارسس شامل چهار سطح «معنایی ـ لغوی»، «نحوی ـ صرفی»، «گفتمانی ـ کارکردی»، «سبکی ـ منظورشناختی (عملی)» و نیز زیرمجموعه‌های خاص هر سطح می‌باشد. دستاورد این پژوهش مبیّن آن است که آل‌یاسین در دو سطح «معنایی ـ لغوی» و «نحوی ـ صرفی (واژه‌ساختی)» نسبت به دو سطح دیگر الگوی گارسس، موفق‌تر عمل کرده‌است؛ به عبارتی ترجمة وی از این لحاظ، کفایت لازم را دارد، به طوری که دو سطح «گفتمانی ـ کارکردی» و «سبکی‌ـ منظورشناختی» نیز تنها از مقبولیت و نه کفایت برخوردار است.
کلیدواژه‌ها
نقد ترجمه؛ الگوی گارسس؛ نجیب محفوظ؛ رمان دل شب