نقد سرمایه و ضد سرمایة اجتماعی در شعر داروگ و آی آدم‌ها از نیما و سرود باران از بدر شاکر سیاب

چکیده
مشارکت فرد در جامعه و کارکردهای مثبت و روابط اجتماعی برآمده از تأثیر نظام‌های اجتماعی، اقتصادی و روابط انسانی را سرمایه اجتماعی می‌گویند. سرمایه اجتماعی مشتمل است بر اعتماد متقابل، تعامل اجتماعی متقابل و احساس هویت جمعی، از این رو، کاهش آن، گرو‌ه‌های اهل نفرت، استبداد جابرانه و بازتولید ضد‌سرمایه و تله‌های اجتماعی را می‌آفریند. از آنجایی‌که ادبیات نیز مانند خانواده، اقتصاد و… نهادی اجتماعی است و تأثیراتی را در زندگی اجتماعی به منزلة هنر کلامی، تجلی‌گاه پدیده‌ها، هنجارها و ناهنجاری‌های اجتماعی دارد، می‌تواند موجب تغییر در زندگی فردی و اجتماعی و همچنین طرح واقعیت‌های آن شود. خالقان شعر نیز کوشیده‌اند تا از آن در جهت بیان اندیشه‌های اجتماعی بهره جویند و به انعکاس هنجارها و ناهنجارهای اجتماعی بپردازند. با توجه به چنین نگاهی به شعر و ادبیات و به دلیل ارتباط مستقیم و غیرمستقیم آثار ادبی فارسی و عربی با روابط اجتماعی و همچنین وجود اشتراکات فراوان سیاسی و اجتماعی و عدم ارائة پژوهشی از منظر اجتماعی، مقایسة شعر داروگ و آی‌ آدم‌های نیما و سرود باران بدر شاکر سیاب می‌تواند موجب کشف اندیشه‌ها و میزان توجه آنان به سرمایه و ضدّسرمایة اجتماعی شود: افزودن بر این، چگونگی انعکاس مؤلفه‌های سرمایه و ضدّسرمایة اجتماعی را در این اشعار نشان می‌دهد. نتیجة پژوهش بیان می‌کند که در سرود باران مؤلفه‌های اجتماعی و در شعر داروگ و آی آدم‌ها، شکل ضدّ آن جلوه‌گر شده است: هر دو شعر سمبولیسم اجتماعی‌اند و جامعه‌گرایی دو شاعر را نشان می‌دهد.
واژگان کلیدی
سرمایة اجتماعی، ضدسرمایة اجتماعی، امیدواری، انتقاد، مشارکت، نیما، بدر شاکر سیاب