منابع عربي در تبيين فرهنگ و ادب فارسي

چکیده
هدف ما در اين مقاله ترسيم نقش مهم منابع عربي در شرح و تفسير متون ادب فارسي و تبيين مباني فرهنگ ايراني است زيرا بسياري حقايق مربوط به فرهنگ و ادب ايران‌زمين در لايه‌هاي ستبر متون عربي مدفون شده و محققان ما توجه كم‌تر بدان دارند. اين در حالي است كه در شرح متون ادب فارسي، استناد به متون عربي به گونه‌اي صورت مي‌گيرد كه نه تنها نقشي در تبيين سرچشمه‌هاي فكري ايرانيان ندارد بلكه موجب كج فهمي و تفسير نادرست ادب فارسي مي‌شود زيرا بسياري از مضامين ادب فارسي را بدون اشاره به پيشينة ايراني آن‌ها به منابع عربي ارجاع مي‌دهند. عبدالحسين زرين كوب، حدود 60 مضمون از گلستان سعدي را با آثار ادبي قبل از سعدي مقايسه كرده و در متون ادب فارسي، عربي و ديني شواهدي از تأثيرپذيري سعدي ارائه كرده‌است. در اين ميان فقط به پيشينة ايراني دو مورد از شصت مورد مذكور اشاره كرده‌است؛ درحالي‌كه بنا به ادعاي اين مقاله، لايه‌هاي فكري و فرهنگي ايرانيان باستان، در گلستان سعدي به قدري محكم و استوار است كه با استناد به منابع عربي، دست كم 27 مورد از اين 60 عنوان را در ذهن و زبان نياكان باستاني ما مي‌توان پيدا كرد.
واژگان کلیدی
اهميت ادب عربي، نقد ادبي، عبدالحسين زرين كوب، گلستان سعدي، پندهاي ايراني، نه شرقي نه غربي، دفتر ايام