معناشناسی واژة «ولی» در قرآن کريم

چکیده
«معناشناسی» یکی از شاخه‌های زبان‌شناسی نوین است که پیشینه‌ای کهن دارد و ريشة برخی مباحث و اندیشه‌های آن به گذشته‌هاي دور بازمي‌گردد. معناشناسي، به‌مثابه يك نظریه كه به بررسي معنا در ساختار كلام مي‌پردازد، از اواسط قرن نوزدهم پا به عرصة زبان شناسی نوین گذاشت. بنیانگذاران نخستین آن، ماکس مولر و میشل بریل بودند. «چندمعنایی» یکی از شاخه‌های دانش معناشناسی است. اين شاخه وجوه متعدد معنايي را، با توجه به روابط هم‌نشینی واژگان در سطح جمله‌ و بستر کلام، بررسي مي‌كند. یکی از مهم‌ترین محورهای پژوهش قرآنی، کشف و تبیین دقیق معانی آیات و گزاره‌های متشابه است. بی‌تردید فهم و دریافت معانی قرآن، بدون شناخت و درک معانی واژگان، ممکن نيست. با توجه به چنین ضرورتی، این پژوهش، با استفاده از روش تحلیلی توصیفی و استخراج شواهد براساس نظریة معناشناسی و شاخة چندمعنایی، به توصیف و تحلیل سیر تحول معنایی واژة «ولی» در قرآن کریم و استخراج وجوه معنایی آن پرداخته و، با استناد به تفاسیر قرآنی موجود، به این نتيجه رسیده است که این واژه در بافت موضوعی سوره-ها و آیات شریفه، ازطریق روابط هم‌نشینی با واحدهای دیگر در بستر کلام، ساختاری چندمعنایی یافته است و مؤلفه‌‌هایی ازقبیل «فرزند»، «پروردگار»، «دوست و یاور» و «بردة آزادشده» را دربر می‌گیرد.
واژگان کلیدی
قرآن کریم، معناشناسی، چندمعنایی، واژة «ولی»