قراءه فنیه وأسلوبیه فی قصیده

المستخلص
این مقاله به بررسی قصیده‌ی “الرائیه‌ الکبری” عمر بن ابی ربیعه با هدف کشف شکل ساختاری و برخی ویژگی‌های زیبایی‌شناسیک آن می‌پردازد. این قصیده (أ مِن آلِ نُعْمٍ) مشهورترین و طولانی‌ترین قصیده‌ی شاعر بوده و بیشترین ویژگی‌های شهری او را در خود فراهم آورده است. ومانند هر فن داستانی برجسته‌ی دیگری با مقدمه‌ای شروع می‌شود که حوادثی دارد. سپس بحرانی که رو به فزونی گرفته و به مرحله‌ی تنش رسیده است و در پایان نیز به حل آن منجر می‌شود. در این قصیده بیشتر عناصر داستان کوتاه به مفهوم امروزین آن، وجود دارد، این قصیده، زندگی دوره‌ی امویّ، به ویژه آن جنبه‌ای را که مربوط به زن است، به بهترین وجه به تصویر می‌کشد و از این منظر به طوماری از زندگی شاعر و تصویری برای عواطف درونی وی تبدیل شده است. این مقاله شامل موضوعات زیر است: این پژوهش با مقدمه‌ای از همه آنچه که ذکر آن بر اساس اسلوب نویسندگی جدید برای نگارش لازم است، شروع شده، سپس به محورهای پنج‌گانه زیر می‌پردازد: 1. افکار اصلی مطرح شده در قصیده. 2. سطح داستانی و گفتگو در این قصیده. 3. موسیقی و نقش وزن در این قصیده. 4. میزان تصویرگری از جامعه‌ی حجاز در این قصیده. 5. سطح ساختاری قصیده و جنبه‌های عاطفی آن. در پایان، مقاله به نتایجی چند، دست یافت، از آن جمله این که: عمر ابن ابی ربیعه، اولین شاعر مبتکر واقعی است که ویژگی‌های فنیّ متعددی مانند داستان‌سرایی، گفتگو و محاوره را به قصیده عطا نموده و در پیوند میان ساختار و تصاویر فنی موجود در قصیده، با معانی و محتوای درونی آن موفق عمل نموده است، تا جایی که الفاظ این قصیده، به دقت بالای شاعر در انتخاب آنها و شدت تأثیر در گیرنده برجسته گشته‌اند.
الكلمات الرئيسية
شعر قدیم عربی؛ عمر بن ابی ربیعه؛ رائیه؛ بررسی فنیّ؛ امن آل نعم