رئالیسم جادویی و مؤلفه‌های آن در بررسی داستان لیالي ألف ليلة نجیب محفوظ

چکیده
رئالیسم جادویی از سبک‌های نوین داستان‌نویسی است که در آن نویسنده، عناصر «سحر و جادو» و «وهم و خیال» را با رخدادهای واقعی درهم می‌آمیزد، به گونه‌ای‌که اتفاقات و شخصیت‌های جهان واقعی و فراواقعی برای خواننده کاملاً طبیعی و باورپذیر جلوه می‌نماید. نجیب محفوظ یکی از بزرگ‌ترین رمان‌نویسان معاصر عرب از این شیوه در برخی آثار خود بهره جسته است. داستان لیالي ألف لیلة یکی از برجسته‌ترین آنها است که در این مقاله تلاش شده پس از معرفی و بیان مؤلفه‌های رئالیسم جادویی، این عناصر و شاخصه‌ها در داستان لیالی ألف لیلة شناسایی و بررسی شوند تا از ره‌آورد آن وجود مؤلفه‌های رئالیسم جادویی در این داستان و چگونگی و میزان استفاده نجیب محفوظ از آنها تبیین شود؛ علاوه بر «سحر و جادو» و «وهم و خیال»، می‌توان به‌وجود عناصر دیگری همچون «اسطوره و نماد»، «دوگانگی»، «تصوّف و صوفی‌گری»، «رویکرد انتقادی»، «آشنایی‌زدایی»، «درون مایه مهم اجتماعی» و «بی‌طرفی نویسنده» نیز به‌عنوان دیگر مؤلفه‌های رئالیسم جادویی در داستان لیالي ألف لیلة اشاره کرد. به‌طوری‌که می‌توان این داستان را از نمونه‌های برجستۀ رئالیسم جادویی در ادبیات داستانی عربی به‌شمارآورد
واژگان کلیدی
ادبیات داستانی عربی، نجیب محفوظ، رئالیسم جادویی، لیالي ألف لیلة، جادو، خیال.