تحليل نشانه‌شناسی عناوين و نام شخصيت های د استانی سفرنامه ابن فطوّمه

چکیده
تحليل نشانه شناسانه متن ادبي زمينه درك بهتر آن را براي خوانند فراهم مي آورد، به ويژه آنكه متن ادبي متني پربار و سرشاز از معاني رمزي باشد. داستان «سفرنامه ابن فطومه»، نوشته نجيب محفوظ، مشهورترين رمان نويس عرب، داستاني رمزي و پرباري است كه محتوا و ساختار آن متاثر از ميراث كهن ادب عربي مي باشد. درونمايه رمان يعني: «سفر شهودي كشف حقيقت» بر گرفته از ميراث صوفيه و ساختار آن برگرفته از سفرنامه نويسي قديم ادب عربي است. نشانه معناشناسي در تحليل متن داستاني ، اهميت درخوري به عناوين ونام شخصيت هاي داستاني مي دهد زيرا اين امر كمك شاياني به كشف لايه هاي پنهان متن و درونمايه اساسي آن وارائه زيبايي هاي هنري داستان مي نمايد. عناوين و نام هايي رمان«سفر ابن فطومه» داراي نشانه معناهاي گسترده و عميقي است. عنوان اصلی اين داستان يعني «رحلة ابن فطومة» به گونه اي انتخاب شده كه برگيرنده تمام معاني موجود در رمان به شكلي بس فشرده مي باشد. عنوان های فرعی اي چون(الوطن، دارالمشرق، دارالحيرة، دارالأمان، دارالغروب و البداية) هر يک داراي دلالت هاي معنايي خاصي مي باشد كه با درونمايه داستان تناسب قابل توجهي دارد و نام شخصيت هاي داستاني معاني ويژه اي دارد كه با عملكرد آنان در داستان هماهنگ است وهركدام با رموزي عارفانه از تفکر عارفان، احوال و مقامات آنها را نشان مي دهد. البته تمامي اين موارد در ساختاري هنري ومنسجم ارائه شده است.
واژگان کلیدی
نشانه شناسی، نجيب محفوظ، سفرنامه ابن فطوّمه