بررسی و نقد لغوی معجم «المغرب فی ترتیب المعرب»
بحث في مجلة لسان مبين - جامعة قزوين
واژگان در هر زبانی برترین وسیله برای بیان مافیالضمیر آدمی است. با واژههاست که معانی، افکار و احساسات عیان میگردند و در کنار همه اینها سادهترین ابزار ارتباطی بین انسانها هستند. هرچه خطیب و سخنران در انتخاب کلمات بیشتر دقت نماید، تأثیر آن در مخاطبان افزوده خواهد شد. این مقاله، به هدف معرفی عالم لغوی ایرانی الاصل، ابوالفتح برهان الدّین ناصر بن ابی المکارم المطرّزی، پدیدآورندۀ معجم لغوی «المُغرِب فی ترتیب المُعرِب» و نقد لغوی این لغتنامة ارزشمند و بررسی اجمالی معجمنگاری در زبان و ادبیات عربی و انواع مکتبهای آن انجام گرفته است. مطرّزی از جمله دانشمندان نامی قرن ششم اقلیم خوارزم در زمینۀ لغت و صرف و نحو بوده است. او را «خلیفه زمخشری» نامیدهاند؛ چون در علم و دانش، جانشین حقیقی زمخشری بوده و در نگارش واژهنامة خود از روش وی؛ یعنی ترتیب الفبای معجم که از قرن پنجم زمخشری با نگارش کتاب «اساس البلاغه» پایهگذاری نمود، پیروی کرده است. او زمینة نگارش معجم را از مجال صرف لغوی به عرصة بلاغت تغییر داد و در نتیجه بسیاری از نویسندگان بعد از او از روش او و معجم او بهرهها بردند. «المُغرِب» خلاصۀ کتاب بزرگ دیگر او به نام «المُعرِب» است. این کتاب به نوبۀ خود نخستین کتاب واژهنامۀ فقهیِ اختصار یافته در زبان عربی است که در آن زمان نوشته شده است. این تحقیق بر اساس روش توصیفی- تحلیلی انجام شده است.