بررسی و نقد آراء دستورنویسان دربارة عناصر ساختمانی جملة شرطی در زبان عربی

چکیده
جملۀ شرط به جمله­ای گفته می­شود که ادات شرط در صدر آن قرار بگیرد و وقوع آن مشروط باشد.ساختار نحوی شرط در زبان عربی بر پایة دیدگاه­های مختلف تحلیل شده­ است، ولی دستورنویسان دربارۀ برخی عناصر آن اتفاق نظر ندارند و ماهیّت این ساختار ازنظر زبان­شناسی چندان روشن نیست و دربارۀ هسته و وابستۀ این اسلوب نیز تحقیق اساسی صورت نگرفته ­است. این پژوهش دیدگاه­های دستورنویسان را دربارة عناصر ساختمانی جملۀ شرطی بررسی و آن را با روش توصیفی- تحلیلی نقد و ارزیابی کرده است. در مقالۀ حاضر ساختار شرط، تحلیل و رابطۀ جمله­ها (جملة هسته و وابسته) مشخص شده است و سپس نقش نحوی، حالت نما و وجه شرطی فعل تبیین و تفاوت آنهایی که اغلب دستورنویسان یکسان انگاشته­اند، بیان می­گردد. همچنین مکرر بودن نقش برخی ساخت­های پیشتاز (ادات شرط+ جمله پیوندی) در این اسلوب اثبات شده است و به عنوان گروه اسمی یا قیدی در نظر گرفته شده ­اند و سپس نقش دو سویة برخی ادات شرط در جمله­های هسته و وابسته اثبات می­شود.