بررسی معنا شناختی قصیده «ابن رومی» در رثای فرزندش

چکیده
بررسی های معنا شناختی شاخه ای از زبانشناسی جديد است که به بررسی معانی کلمات، أنواع و ريشه آنها و رابطه بين لفظ و معنا و تحول معنايی کلمات می پردازد. قصيده ابن رومی در رثای فرزندش از شاهکارهای قصائد رثای ادبيات عربی قديم است که به خاطر سرشار بودن از احساسات و عواطف صادق، دارای ظرفيت های بالايی برای نقد معناشناختی است. اين مقاله می کوشد تا با بررسی چهار سطح واژگانی، آوائی، نحوی و صرفی، دلالت های معنائی پنهان را در سطوح زبانی قصيده، کشف کند. در بخش معناشناختی واژگانی، واژگان بر اساس حوزه های دلالی بررسی شدند. در بخش آوائی نيز به دلالت آواها و تکرار آنها، در بخش نحوی به دلالت جمله ها و حروف نفی و اسلوب های شرط و در بخش صرفی به دلالت اسم های معرفه و نکره و ضميرها پرداخته شد. يافته های پژوهش نشان می دهد که تکرار برخی از حروف و حرکات مثل « دال» و « کسره» در قافيه قصيده و استفاده زياد از جمله های فعليه، دلالت بر شدت اضطراب و اندوه شاعر دارد. نسبت بالای افعال ماضی نيز دلالت بر اين دارد که شاعر به زمان گذشته بيشتر از زمان حال و آينده تعلق خاطر دارد. نسبت بالای اسم های معرفه نيز نشان از اين دارد که فرزند شاعر اگرچه در واقعيت مرده و از شاعر دور شده است ولی همچنان در قلب شاعر زنده است وگويا هنوز حضور دارد.
واژگان کلیدی
دلالت، ابن رومی، رثاء، دلالت آوائی، دلالت نحوی