الگوی اسطورة باروری در شعر معاصر فارسی و عربی؛ با بررسی موردی اشعار احمد شاملو و بدرشاکر السیّاب
بحث في مجلة ادب عربي - جامعة طهران - https://jalit.ut.ac.ir
چکیده
الگوی باروری به اندیشۀ حیات ادواری (تناسخ ارواح) و ازسرگرفتن زندگی اشاره دارد و مبنای آن قربانیشدن یک ایزد یا ایزدبانو، یک شخص یا یک حیوان برای حیات بخشیدن به موجودی دیگر است. جیمز فریزر، اسطورۀ باروری را کلید همۀ نظامهای اسطورهای میداند و معتقد است همۀ ادیان در اصل، آیینهای باروری هستند که برای پرستش و قربانیکردن ادواری فرمانروای مقدّس به وجود آمدهاند.
در روایات اسطورهای ملل مختلف برخی از ایزدان و ایزدبانوان، انسانها، حیوانات و گیاهان با مرگ خود حیات دیگری را فراهم میآورند. شاملو و سیّاب در شعر معاصر فارسی و عربی از مفهوم نمادین حیات دوبارة این روایات اسطورهای، برای بیان افکار مبارزهجویانه و دعوت مردم به خیزش علیه نیروهای استبدادی بهره میگیرند. شاملو، بیشتر از نمادهای باروری انسانی و حیوانی و گیاهی استفاده کرده و سیّاب از ایزدان و ایزدبانوان گیاهی و نمادهای باروری انسانی و حیوانی در اشعار خود بهره گرفته است.