بررسی و مقایسه معانی حروف جر و اضافه (در زبان‌های عربی و فارسی)
جامعة أصفهان
پژوهش‌های مبتنی بر مقایسه زبان‌های گونه‌گون، تأثیر به سزایی در کشف حلقه‌های ارتباطی زبان‌ها، و رشد فکری و فرهنگی گویشوران آن دارد، بر این اساس، پژوهش حاضر با اتخاذ روش تحلیلی تقابلی به بررسی و مقایسه شش معنی از مهمترین معانی مشترک میان حروف جر عربی و حروف اضافه فارسی می‌پردازد، تا بدین وسیله نحوه به کارگیری این حروف و دلالت معنایی آن آشکار شود، و در پی آن وجوه افتراق، اشتراک و اثر پذیری دو زبان در معانی کاربردی حروف جر و اضافه، تعیین گردد. بی‌شک این تحقیق گامی موثر در شناخت بهتر حروف و قواعد دستوری آن به شمار می‌رود. علاوه بر این در تسهیل آموزش و فراگیری زبان دوم و نیز تصحیح ترجمه متون دو زبان عربی و فارسی در حوزه حروف اضافه تأثیر چشمگیری خواهد داشت.در فصول اصلی این رساله، نخست به تعریف اجمالی یکی از معانی حرفی پرداخته می‌شود، سپس با بررسی مطالعات پیشینیان در باره حروف جر و اضافه، و بهره‌گیری از نمونه‌های ارائه شده از سوی دستورپژوهان و فرهنگ‌نویسان، ادات اصلی در بیان آن معنی تعیین شده، ویژگی‌های دستوری آن ذکر می‌گردد. آن‌گاه بر اساس نظر دستورپژوهان دو زبان، حروف جر و حروف اضافه‌ای که علاوه بر ادات اصلی، نمایانگر معنی مذکور است و از ادات اصلی نیابت می‌کند، معرفی می‌شود، ضمن آن که دلالت معنایی این حروف و صحت نیابت آن مورد بررسی قرار می‌گیرد. مهمترین دستاوردهای پژوهش حاضر بیانگر آن است که حروف جر و اضافه همیشه در بیان یک معنی خاص رابطه یک به یک ندارند، به گونه‌ای که گاه یک حرف در یک زبان با دو حرف از زبان دیگر و یا حتی با رکن دستوری متفاوتی برابریابی می‌شود. ارزش و اهمیت این مطلب در ترجمه متون عربی و فارسی نمود می‌یابد. علاوه بر این برخی از معانی حرفی با بیش از یک حرف جر و اضافه بیان می‌شود. بررسی و شناخت این حروف نیز در ترجمه حائز اهمیت است.
